در آخرین مسابقه‌ی سازمان «مشارکت حکومت باز (OGP)» در سال 2015، رتبه‌ی دوم مسابقات را تیمی از اندونزی کسب کرد که جهت دستیابی به شعار «Health For All»، همکاری دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد را جلب نموده و با مشارکت مردم، خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه را در مناطق حاشیه‌نشین ارائه کرده است. علاوه‌بر این در این راه از مشارکت مردمی در جهت جمع‌آوری داده‌های محلی و ارتقاء شفافیت نیز بهره گرفته شده است. در ادامه، ترجمه‌ی گزارش این تیم را می‌توانید مطالعه کنید.

پیشگفتار

سازمان «مشارکت حکومت باز (OGP)» هر ساله مسابقه‌ای با عنوان «جایزه‌ی حکومت باز» برگزار می‌کند که در آن به برترین طرح‌ها و ابتکارهای ارائه شده در این مسابقه جایزه اعطا می‌کند. در آخرین مسابقه‌ی این سازمان در سال 2015، رتبه‌ی رتبه‌ی دوم مسابقات را تیمی از اندونزی کسب کرد که جهت دستیابی به شعار «Health For All»، همکاری دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد را جلب نموده و با مشارکت مردم، خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه را در مناطق حاشیه‌نشین ارائه کرده است.

«حکومت‌باز» مفهومی گسترده است که «شفافیت» تنها یکی از مفاهیم اصلی زیرمجموعه‌ی آن و شاید مهم‌ترین مفهوم و زیرساخت دیگر مفاهیم می‌باشد. دیگر مفهوم مهم و کلیدی زیرمجموعه‌ی «حکومت‌باز»، «مشارکت» و مفاهیم مرتبط با آن مانند «جمع‌سپاری» می‌باشند. بنابراین سازمان «مشارکت حکومت باز (OGP)» به شفافیت محدود نمی‌شود و همانطور که این تجربه‌ی ارزشمند نشان می‌دهد، برای داشتن حکومتی مردمی و باز، باید مشارکت حداکثری مردم را نیز در امور حکومتی برانگیخت. با این وجود، مشارکت مردم در تجربه‌ی اندونزی علاوه بر «اجرا» و «ارائه» خدمات بهداشتی، در جمع‌آوری «داده» و «شفافیت» بیشتر نظام سلامت نیز ورود پیدا کرده است. در سخنرانی معرفی این تجربه، مسئول مربوطه به نکات قابل توجهی اشاره می‌کند. فیلم این سخنرانی را می‌توانید در یوتیوب مشاهده کنید و یا از طریق آپارات مشاهده کنید. در ادامه، ترجمه‌ی گزارش این تیم را می‌توانید مطالعه کنید. گزارش انگلیسی این تجربه را می‌توانید از طریق این پیوند دریافت و مطالعه نمایید.

اندونزی به عنوان یک مجمع‌الجزایر با ۲۵۴ میلیون ساکن که در بیش از 17 هزار جزیره پراکنده شده‌اند، برای ارائه خدمات برابر، به ویژه در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، با چالش‌هایی روبرو است. با اینکه خدمات مربوط به مراقبتهای بهداشتی اولیه به منظور بهبود سلامت جامعه در دو حوزه پیشگیری و ارتقاء در نظر گرفته شده‌اند و بیش از ۹۵۰۰ مرکز بهداشتی اولیه در کشور وجود دارد، ولی کمتر از نیمی از آنها دارای پرسنل کافی و مدیریت مناسب هستند. این مسئله مشخصا در مناطق روستایی وجود دارد و منجر به مشکلاتی اساسی نظیر فقر، مرگ مادران و سوء تغدیه می‌شود. به طور کلی خدمات بهداشتی در دسترس شهروندان حاشیه‌نشین نیست و سازوکارهای دولتی برای مراکز بهداشتی محلی کفایت نمی‌کنند.

Pencerah Nusantara (PN) سعی دارد تا این مشکل را از طریق اتّحادی بین‌تخصصی نشان دهد. این اتحاد توسط دفتر نماینده مخصوص رئیس‌جمهور مربوط به «اهداف توسعه‌ی هزاره(MDGs)» ایجاد شده است و شامل شریکانی از جامعه‌ی مدنی، بخش خصوصی، مؤسسات علمی و بشردوستانه است. هرکدام از شرکاء، تخصص‌هایی در زمینه‌های مختلف را به اشتراک می‌گذارند تا خدمات مراقبت‌های بهداشتی اولیه را در اندونزی تغییر ساختار دهند. PN هم اکنون در ۷ مرکز بهداشتی اجتماع‌محور در مناطق حاشیه‌ای و مهجور از لحاظ جغرافیایی در حال اجراست. تیمی از متخصصان سلامت به کار گرفته شده‌اند تا برای تأمین‌کنندگان بهداشتی محلی ظرفیت‌سازی کنند، به انجام موثرتر اقدامات آنها کمک کنند و منبع اطلاعاتی برای مردم باشند. PN به طور مشخص زنان و جوانان را هدف قرار داده است. برای مثال برنامه‌های آموزش بهداشت جنسی آن، زنان دهکده را تشویق میکند تا علاوه بر سلامت خود درباره مسائل اجتماعی مرتبط نیز سخن بگویند و آنها را از حقوق توسعه‌ای خود به عنوان یک شهروند آگاه می‌سازند.

PN برای شناسایی و حل مشکلات بهداشتی جامعه از طیفی از ابزارها استفاده می‌کند. پیماش‌های بهداشت جامعه، داده‌های مربوط به سلامت (مثل سطح بهداشت و تغذیه، دانش درباره خدمات فعلی و کیفیت آنها و غیره) را در سطح زیرمنطقه‌ای و با مشارکت اتباع محلی جمع‌آوری می‌کند. این مشارکت، تأیید جامعه و مالکیت آنها نسبت به نتایج پیمایش را به همراه دارد. وقتی داده‌ها تحلیل شوند یک «Survey Mawas Diri (SMD) (پیمایش خودآگاهی)» دیگر انجام شده است که نظرات عمومی را راجع به مسئولیت مشترک نسبت به وضعیت سلامت و شرایط خدمات ارزیابی می‌کند. ادامه‌ی SMD، «ملاقات دهکده‌ای» (Musyawarah Masyarakat Desa) به منظور تعیین اولویت مسائل، استراتژی طراحی راهکار و برنامه‌های عملیاتی منعطف است که منابع محلی در دسترس را شناسایی و جابجا کند. هر مرکز بهداشتی موظف است بحث‌گاهی با عنوان Badan Penyantun Puskesmas ایجاد کند تا اعضای جامعه را گرد هم آورد و مداخلات بهداشتی را به کار بندند، به عنوان یک بازرس، یک سفیر سلامت و شاخه‌ای از عوامل مراقبت‌های بهداشتی عمل کنند و پیام بهداشتی را در جامعه ترویج نمایند.

ارزیابی‌های PN پیشرفت‌های قابل توجهی را در مدیریت مراکز بهداشتی، فعالیت‌های ترویج بهداشت، مداخلات تغذیه‌ای و ارائه درمان‌های پایه پزشکی نشان می‌دهد. هم اکنون واحدهای بهداشتی جامعه محور متعددی در همه دهکده‌های مناطق مشارکت وجود دارند که دارای حمایت کامل اتباع محلی هستند. پس از سه سال به کار بستن، شواهد کافی مبنی بر پیشرفت خدمت رسانی در حوزه بهداشت عمومی در ۷ منطقه گزینش شده، اساس توسعه این پروژه به سطح ملی توسط وزارت بهداشت اندونزی شد. Nusantara Sehat یا به عبارتی «مجمع الجزایر سالم» به دست رئیس جمهور آغاز شد و به طور مستقیم توسط دفتر اجرایی رئیس جمهور پایش می‌شود.