یکی از کشورهای اجرا کننده EITI ، همسایه شرقی ما، جمهوری اسلامی افغانستان است. این کشور که سالهاست با جنگ های داخلی و خارجی دست و پنجه نرم می کند، دچار فساد مزمن اداری است. با توجه به منابع غنی معدنی موجود در افغانستان، ایجاد شفافیت در این حوزه را یکی از مهم ترین راه های پیشرفت است. اجرای EITI هرچند تا کنون مزایای مهمی در این کشور به همراه داشته است، اما به نظر می رسد راه زیادی در پیش باشد.
منابع معدنی هر کشور، از آنجا که متعلق به مردم هستند، می توانند بهترین راه برای رسیدن به پیشرفت و توسعه باشند؛ وگرنه آن کشور را به نفرین منابع طبیعی دچار خواهند کرد. یکی از راه های رسیدن به این هدف، اخذ مالیات بر شرکت هایی است در حال بهره برداری از آن هستند. در بیشتر کشورهای غنی از نظر منابع طبیعی، که به صورت عمده از کشورهای کمتر توسعه یافته هستند، جمع آوری این دست مالیات ها برای رسیدن آن کشور به حق خود، دچار مشکلات عدیده ای هستند. از طرفی بعد از جمع آوری این مبالغ، هر چند ناچیز، به دلیل نبود شفافیت در جریان مخارج دولت اغلب آنها کارکردی جز ایجاد زیرساخت ها، بهداشت عمومی، آموزش و… دارند.
کشور افغانستان نیز از این قاعده مستثنی نشده است. افغانستان دارای منابع متعدد معدنی از جمله مخازن گاز و نفت و معادن زغال‌سنگ، مس، آهن، طلا، نقره، لاجورد، کرومات، مگنز سیلیس، سولفات باریم، سولفور، سرب، نمک، عناصر نادر خاکی و سنگ‌‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی است؛ مهم‌ترین معادن این کشور مس عینک لوگر و آهن حاجی‌گک است. تجربه سال های متمادی جنگ و خون ریزی، نبود دولت مقتدر مرکزی و فساد ناشی از این عوامل از جمله دلایلی هستند که تا کنون باعث شده است تا مردم افغان کمترین سهم را در این معادن منحصر به فرد داشته باشند. از این رودولت افغانستان با در نظر گرفتن این موضوع بحث شفافیت در استخراج منابع معدنی را از جمله اولویت های خود قرار داد.
عمر زاخیلوال، وزیر مالیه وقت دولت افغانستان، نیز در تاکید بر این امر گفته است: افغانستان در کار استخراج معادن تجربه کافی ندارد، پس نیاز است تا قبل از اقدام به استخراج معادن، شفافیت در این فرآیند مورد توجه قرار گیرد.
از این رو این کشور در سال 2009 نامزد عضویت در بنیاد بین المللی شفافیت در صنایع استخراجی EITI شد. این سازمان در ابتدا افغانستان را ملزم به ارائه اطلاعات درآمدهای دولت و همچنین پرداختهای انجام شده توسط شرکت های بهره بردار کرد.
سیداکرام افضلی، رییس اجرایی دیده بان شفافیت افغانستان گفته است که بزرگ‌ترین تهدید برای بخش معادن این کشور، پایین بودن سرمایه‌گذاری نیست، بلکه نبود حکومت‌داری و برنامه‌‌ریزی است که زمینه سؤاستفاده‌ها را برای مخالفان مسلح دولت فراهم ساخته. وی افزود که جامعه جهانی و ایالات متحده امریکا بیشتر روی افزایش درآمدهای دولت متمرکز بوده و روی اثرگذاری آن چندان توجهی نداشته‌اند، که این خود زمینه‌های سواستفاده و استخراج غیرقانونی را فراهم ساخته است.
