در حکومت اسلامی، ولایت فقیه، راهنما و هدایت کننده‌ی جامعه به سمت کمال می‌باشد. به همین دلیل، بیانات رهبری، مرجع مهمی برای تشخیص وظایف جامعه و افراد می باشد. در کلام مقام معظم رهبری، بیاناتی پیرامون شفافیت وجود دارد. در این نوشته‌ی مختصر، این موضوع را در کلام امام خامنه‌ای(مدظله العالی) بررسی می کنیم.
شفافیت
مقام معظم رهبری در مورد شفافیت، می‌فرمایند:
«شفافیت معنایش این است که مسئول در جمهوری اسلامی عملکرد خودش را به طور واضح در اختیار مردم قرار بدهد؛ این معنای شفافیت است، باید هم بکنند».[1]
این سخن، حلقه گمشده قسمت‌های پیشین روایت ولایت می‌باشد. اگر شفافیت ایجاد شود، عملکرد مسئولان جمهوری اسلامی در دید عموم مردم قرار خواهد گرفت. بنابراین، مردم از مسئولان در مورد عملکرد آن‌ها سوال می‌کنند و این سوال کردن، مسئولان را وادار به پاسخگویی میکند. همانگونه که در قسمت پنجم روایت ولایت گفته شد، وقتی مسئولان مجبور به پاسخگویی باشند، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا بهترین تصمیم‌ها را بگیرند و بهترین کارها را انجام دهند. به همین دلیل، مقوله پاسخگویی مسئولین، باعث از بین رفتن زمینه‌های فساد شده و باعث کاهش فساد می‌شود. در همین راستا مقام معظم رهبری می‌فرمایند:
«باید مقررات را شفاف کنند، راهها را کوتاه کنند، پیچ و خمهای اداری را کم کنند. اینکه اختیار یک فعالیت اقتصادی ناگهان برگردد به یک مأموری که پشت فلان میز و در فلان اداره نشسته، که او بتواند بگوید آری یا نه، و سرنوشت یک کار را فراهم بکند، این بزرگترین ضربه است. این مأمور در معرض خطر است؛ در معرض لغزش است. باید کاری کرد که این، پیش نیاید. باید قواعد، قوانین و روشها اصلاح شود و بر اساس آنچه که در اینجا هست، تغییر پیدا کند».[2]
از طرفی، شفافیت باعث می‌شود تا فساد هویدا شده و دستگاه‌های مسئولی که وظیفه مبارزه با فساد را برعهده دارند، بتوانند با عوامل فساد بهتر و سریعتر مبارزه کنند. در همین راستا مقام معظم رهبری، بیاناتی دارند:
«کار سومی که باید انجام بگیرد که قبلاً هم اشاره کردیم، شفاف‌سازی مقررات است. مقررات را بایستی شفاف کرد که جای توجیه و تبدیل و تعبیر و تأویل نباشد. راههای تقلب بسته بشود، جلوی کسانی که اهل سوءاستفاده از ظواهر قوانین هستند، گرفته شود».[3]
همانگونه که در قسمت دوم روایت ولایت گفته شد، یکی از عوامل ناکارآمدی مسئولان و نظام، فساد است. بنابراین مبارزه با فساد باعث کارآیی و کارآمدی نظام می‌شود. همچنین شفافیت به وسیله اثری که در مبارزه با فساد مالی دارد، باعث رونق اقتصاد نیز می‌شود؛ کمااینکه امام خامنه‌ای(مدظله العالی) می‌فرمایند:
«اگر چنانچه وضع اجتماع، وضع اقتصادی کشور مثل یک خانه‌ی بی درودروازه‌ای بود که هرکه خواست آمد، هرجور خواست عمل کرد، هرچه خواست برد، خورد، خب معلوم است، انسان نجیبِ شایسته‌ی متینی که میخواهد از راه حلال ارتزاق کند، طبعاً جلو نمی‌آید. شفاف‌سازی، شرط اصلی این فسادستیزی است؛ باید شفاف‌سازی بشود، باید فضای رقابتی به‌وجود بیاید، باید فضای با ثبات به‌وجود بیاید؛ فعالِ اقتصادی در این شرایط خواهد آمد و احساس امنیت خواهد کرد. آن وقت در یک چنین فضایی آن کسی که با ابتکار خود یا سرمایه‌ی خود یا کارآفرینی خود ثروتی به‌دست می‌آورَد، نظام اسلامی از او حمایت میکند و تأیید میکند. اگر چنانچه فضا فضای سالمی شد، [آن‌وقت] کسب ثروت و کسب درآمد یک چیز مباح و مورد تأیید و مورد حمایت نظام است».[4]
در قسمت چهارم روایت ولایت گفتیم که جلب اعتماد عمومی، در گرو مبارزه با فساد است. با توجه به این مقوله، شفافیت باعث جلب اعتماد عمومی و در نتیجه افزایش مشارکت مردم در نظام اسلامی می‌شود.
در قسمت‌های قبلی روایت ولایت، در مورد دشمن و ابزارها و امیدهای او صحبت کردیم. در قسمت اول روایت ولایت، گفته شد که بزرگترین مبارزه با آمریکا، مبارزه با فساد است. همچنین گفته شد که فساد، ابزاری در دست دشمن است. در قسمت دوم روایت ولایت گفته شد که دشمن به ناکارآمدی نظام امید دارد تا به وسیله آن، مبارزه با جمهوری اسلامی را به نفع خود رقم بزنند. همچنین در قسمت سوم روایت ولایت بیان شد که هدف دشمن، از بین بردن اعتماد عمومی و در نتیجه جلوگیری از مشارکت مردم در نظام جمهوری اسلامی است.
حال با توجه به مطالب و بیانات بالا، اگر شفافیت به وجود بیاید، هم دشمن ابزار دشمنی خود را از دست می‌دهد، هم دشمن مأیوس می‌شود و هم هدف او ناتمام می‌ماند. در همین راستا امام خامنه‌ای(مدظله العالی) می‌فرمایند:
«شفاف‌سازی، دشمنِ دشمن است؛ مانع دشمن است. غبارآلودگی، کمک دشمن است. این، خودش شد یک شاخص. این یک شاخص است: کی به شفاف‌سازی کمک میکند و کی به غبارآلودگی کمک میکند. همه این را در نظر بگیرند، این را معیار قرار بدهند».[5]
جمع بندی:
با توجه به مطالبی که در شش قسمت روایت ولایت بیان شد، شفافیت یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی است که متاسفانه مغفول مانده است. اگر شفافیت در کشور ایجاد شود، بنابر بیانات صریح امام خامنه‌ای(مدظله العالی) بسیاری از مسائل و مشکلات اساسی کشور حل خواهد شد. رفع مشکلات اساسی نیز باعث جهش بزرگی در پیشرفت مادی و معنوی کشور خواهد بود.
برای جمع بندی کامل بیانات مقام معظم رهبری در مورد شفافیت و مفاهیم مرتبط با آن، منتظر قسمت بعدی روایت ولایت باشید.
